Hvernig er norska stjórnarskráin?

Norska stjórnarskráin var upphaflega samin af Stjórnlagasamkomu og birt 17. mai 1814 að Eiðsvöllum. Hún hefur verið endurbætt nokkru sinnum síðan þá, síðast í febrúar 2007.

Hún skiptist í  fimm kafla (A, B, C ,D ,E) í samtals 112 greinum.

Fyrsti kaflinn A, -3 greinar:

Um að Noregur sé sjálfstætt ríki með takmarkaða konungsstjórn. Ríkjandi trúarfrelsi, en hin Evangelíska-lúterska trú sé opinber trú ríkisins og meðlimir hennar skyldir til að ala upp börn sín í siðum hennar.

Annar kafli B, -45 greinar:

Allar 45 greinar þessa kafla fjalla um konunginn, embætti hans, ráðgjafaráð hans, erfðir konungs, niða hans og skyldur þeirra. Ekkert af þessu á erindi til okkar íslendinga.

Þriðji kafli C, -37 greinar.

Þessi kafli  fjallar um kosningarétt manna  í 5 greinum, -um kosningafyrirkomulag og kosningar til Stórþingsins úr 19 kjördæmum um val á 169 þingmönnum og um kosningaútreikninga  í  7 greinum,-um þingmenn og hvenær Stórþingið er kallað saman og sett í 12 greinum,-um störf þingsins í 13 greinum.

Fjórði kafli D,-6 greinar:

Fjallar um dómsvaldið, í 2 greinum er fjallað um Ákærudómstól sem dæmir eingöngu í málum sem fjalla um brot á stjórnarskrábundnum ákvæðum og framin eru af meðlimum Stórþingsins, Ráðgjafaráðsins og Hæstaréttar. 4 greinar fjalla um skipan og vald Hæstaréttar.

Fimmti kafli E, – 21 greinar:

Fjallar almenn um mannréttindi, þar er að finna augljóslega tiltölulega ný ákvæði sem hafa verið tekin inn 2007. M.a er vernd gegn skuldurum fyrir þá sem hafa orðið gjaldþrota.  Skyldu ríkisins að hver maður geti lifað af vinnu sinni.  Ríkið er ábyrgt fyrir því að náttúrulegt umhverfi og auðlindir hennar skuli stjórnað með langtímasjónarmið í huga. Ákvæði um rétt Sama, um málfrelsi ofl.

Þar er einnig ákvæði um að Stórþingið verði að samþykkja með auknum meirihluta afsal hluta fullveldis til yfirþjóðlegs valds. Ákvæði um endurbætur á stjórnarskránni, þrjú samfeld þing eftir kosningar með 2/3 hluta atkvæða þarf til að breyta henni.

Engin ákvæði um þjóðaratkvæði eru í norsku stjórnarskránni.

…………………………………………………………………………………………………………………………..

Auðséð er að meginbreytingin á henni hefur verið um kosningafyrirkomulag og tiltekin mannréttindi sem nýrri tímar hafa krafist. Hún  ber þess merki að vera stagbætt og gamaldags eins og sú íslenska. Hún endurspeglar ekki þá þróun samfélagsins sem gerir Noreg að einu mesta lýðræðisríki heimsins. Það sýnir okkur að réttindi og lýðræðishefðir hér og í Noregi eru ekki endilega sprottnar úr texta stjórnarskrám landanna. Heldur hafa þær verið lagaðar eftir breytingum í samfélögunum.

Print Friendly, PDF & Email

Skildu eftir svar

Netfang þitt verður ekki birt. Nauðsynlegir reitir eru merktir *